Ενεργειακή δημοκρατία

γράφει ο Πάρις Κουκουλόπουλος

Η επιστροφή των ΗΠΑ στη Συμφωνία για το Κλίμα μετά την εκλογή Μπάιντεν ισχυροποιεί σημαντικά την πράσινη συμμαχία, αλλά η πλέον κρίσιμη εξέλιξη δείχνει να έρχεται από το σκοτεινό τούνελ της πανδημίας.

Η παγκόσμια συνεργασία για την αντιμετώπιση του κοινού εχθρού αποτελεί μείζον κεκτημένο και μια ανάλογη συνεργασία είναι η λυδία λίθος στο μέτωπο της κλιματικής αλλαγής. Οι οιωνοί φαίνονται καλύτεροι από ποτέ τα τελευταία χρόνια, αλλά η απόσταση που μας χωρίζει από τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2050 είναι τεράστια καθώς:

● Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια καλύπτουν σήμερα περίπου 2% των παγκόσμιων αναγκών, ενώ οι υδρογονάνθρακες το 80%.

● Η αντικατάσταση μιας συμβατικής μονάδας άνθρακα προϋποθέτει την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ τετραπλάσιας ισχύος τουλάχιστον. Εξαίρεση στον κανόνα αποτελούν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια.

● Στις διαθέσιμες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας οι απώλειες ξεπερνούν το 50%- όσο περισσότερο αναπτύσσονται οι ΑΠΕ, άρα και οι ανάγκες αποθήκευσης, τόσο δυσμενέστερη γίνεται η σχέση 1 προς 4.

● Οι μεταφορές αναδεικνύονται σε αχίλλειο πτέρνα καθώς αγγίζουν το 30% των εκπομπών στην Ε.Ε. και σύμφωνα με έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου «…παρά τις βελτιώσεις στην κατανάλωση καυσίμων, οι εκπομπές των αεροπλάνων το 2050 αναμένεται να είναι 7 έως 10 φορές υψηλότερες από τα επίπεδα του 1990…».

Είναι κοινά αποδεκτό ότι παράλληλα με τις τεράστιες επενδύσεις ΑΠΕ απαιτείται πράσινο σχέδιο στις μεταφορές όπως και σοβαρή μείωση των ενεργειακών αναγκών με εξοικονόμηση.

Τούτων δοθέντων, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) της Ν.Δ., όπως και των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, δεν είναι καθόλου πράσινο, όντας φτωχό στην εξοικονόμηση και ανύπαρκτο στις μεταφορές. Οσο για την απολιγνιτοποίηση, καλύτερα να μιλάμε για αεριοποίηση, αφού για 20 χρόνια η χώρα θα είναι απόλυτα εξαρτημένη από εισαγόμενο Φ.Α. Η επιβεβλημένη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων μπορεί να επιτευχθεί σε ορατό χρόνο με ραγδαία ανάπτυξη των ΑΠΕ, κάτι που παρεμποδίζεται από το άναρχο και επιδοτούμενο καθεστώς πολλών ετών.

Το κόστος επιδότησης ΑΠΕ, κυρίως λόγω της υψηλής αποζημίωσης των Φ/Β που έρχεται από το παρελθόν, είναι 1,8 δισ. ευρώ και βαίνει αυξανόμενο. Η απουσία σχεδίου ανάπτυξης ΑΠΕ καθιστά μοναδικό κριτήριο χωροθέτησής τους τη δυνατότητα άμεσης σύνδεσης με το δίκτυο Η.Ε.

Η χώρα βρίσκεται σε Συμπληγάδες καθώς από τη μια υψώνεται ο κίνδυνος επικράτησης μεταπρατικών συμφερόντων και ερημοποίησης περιοχών με την τιμή της KWh στα ύψη και από την άλλη ελλοχεύει η απομόνωσή μας από τις διεθνείς εξελίξεις. Κοινός παρονομαστής η αγνόηση της κοινωνίας και η μηδενική της συμμετοχή στη διαδικασία μετάβασης. Υπάρχει σίγουρος δρόμος που οδηγεί στην επίτευξη των στόχων με λαϊκή συμμετοχή στα οφέλη και στις αποφάσεις, είναι η ενεργειακή δημοκρατία και σηματοδοτείται με συγκεκριμένες καθαρές επιλογές:

■ Σοβαρές επενδύσεις στο δίκτυο μεταφοράς ώστε το βάρος ανάπτυξης ΑΠΕ να κατανεμηθεί δίκαια και ισότιμα ανά περιοχή με σαφή κριτήρια. Στις 13 περιφέρειες μπορούν να τεθούν άνω και κάτω όρια και αντίστοιχα να αποκεντρωθεί η υποχρέωση στους δήμους. Εγκαταστάσεις ΑΠΕ μεγάλης ισχύος πρέπει να χωροθετηθούν κεντρικά, με απόλυτη διαφάνεια και επαρκή διαβούλευση.

■ Απόλυτη προτεραιότητα στα ΜΜΜ και τον σιδηρόδρομο με ηλεκτροκίνηση.

■ Διευκόλυνση επενδύσεων ΑΠΕ από αγρότες για ενεργειακή κάλυψη της παραγωγής και χρήση γης υψηλής παραγωγικότητας μόνο από τους ίδιους.

■ Ενεργειακή αναβάθμιση όλων ανεξαιρέτως των δημόσιων κτιρίων και υποχρέωση των δήμων να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες με ΑΠΕ.

■ Δημιουργία μεγάλων δημοτικών ενεργειακών κοινοτήτων με μέλη τους συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού. Τα νέα ζευγάρια για παράδειγμα μπορούν να εισπράττουν ένα ικανό ποσό για κάθε παιδί που φέρνουν στον κόσμο, όπως όλοι οι κατοικοδημότες 18-28 ετών ένα κεφάλαιο εκκίνησης ως προϊόν συμμετοχής στην ΕΚ.

■ Αποφασιστική προώθηση της αυτοπαραγωγής και της εξοικονόμησης ενέργειας για όλα τα νοικοκυριά, ακόμα και στις πολυκατοικίες, όπως εφαρμόζεται στην Ευρώπη. Τα οφέλη είναι πολλαπλασιαστικά από τη μόχλευση στην πραγματική οικονομία και το οικογενειακό εισόδημα μέχρι τη διείσδυση ηλεκτροκίνητων Ι.Χ.

■ Η άμεση εφαρμογή της εμβληματικής αυτής δράσης στα 80.000 κτίρια της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης σηματοδοτεί μια δίκαιη μετάβαση.

Η κλιματική αλλαγή και οι νέες μεγάλες ανισότητες κατέχουν ήδη πρωτεύουσα θέση στην πολιτική ατζέντα και η ενεργειακή δημοκρατία είναι η προοδευτική απάντηση στα μέτωπα που θα καθορίσουν τις εξελίξεις.

* Μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του Κινήματος Αλλαγής