ΔΝΤ: Όλα τα μέτρα, αλλιώς παράταση του μνημονίου

Σκληραίνει το παζάρι για την έξοδο από τα μνημόνια, καθώς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πιέζει για άμεση ολοκλήρωση των εκκρεμών προαπαιτούμενων που το ίδιο έχει θέσει. Επίσης, λέγεται ότι θα απαιτήσει να εφαρμοστούν έναν χρόνο νωρίτερα οι αυξήσεις φόρων: το 2019 αντί του 2020.


Αγριεύει το ΔΝΤ
Αν και στην κυβέρνηση κινούνται αποκλειστικά με βάση το αφήγημα της καθαρής εξόδου, πηγές κοντά στη διαπραγμάτευση δεν έκρυβαν τις ανησυχίες τους. Kατά την τελευταία επίσκεψη των θεσμών στην Αθήνα στα τέλη Φεβρουαρίου, οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ έθεσαν ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο υπό το οποίο το Ταμείο θα καθορίσει την περαιτέρω στάση του. 

Ο οδικός χάρτης των εξελίξεων, όπως αυτές προδιαγράφονται μέχρι τώρα, έχει ως εξής:
■ Τον Μάρτιο οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ κλείνουν τη συμφωνία με τους Ευρωπαίους για το ελληνικό χρέος.
■ Τον Απρίλιο το Ταμείο ενεργοποιεί την συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.
■ Τον Μάιο -για πρώτη φορά επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ- το Ταμείο κάθεται ως ισότιμος συνομιλητής πλέον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μαζί και απέναντι με τους άλλους δανειστές. Από τον ρόλο κομπάρσου των συνομιλιών, η θέση του ΔΝΤ αναβαθμίζεται ξανά. Προβλέπεται ότι οι συζητήσεις θα έχουν τόση ένταση που όμοιά της βίωσαν ως τώρα μόνο οι κυβερνήσεις της περιόδου 2010-2014.

Πηγές μέσα από τη διαπραγμάτευση ανέφεραν ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θέτει δύο όρους και οκτώ προαπαιτούμενα για να εγκρίνει -τέλη Απριλίου ή αρχές Μαΐου- τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα. Οπως φάνηκε κατά την τελευταία επίσκεψη των θεσμών στην Αθήνα, το Ταμείο εστιάζει στην ελάφρυνση χρέους και στις μεταρρυθμίσεις, από τα οποία εξαρτά τις αποφάσεις του. Συγκεκριμένα ζητάει:

α) Μείωση του χρέους: Το ΔΝΤ επιθυμεί να εισπράξει άμεσα το μεγαλύτερο μέρος των δανείων που έχει δώσει στη χώρα μας. Το ποσόν υπολογίζεται σε περίπου 9 δισ. ευρώ καθώς θα πρέπει να απομείνει -και συμβολικά έστω- ένα ποσόν οφειλής (τουλάχιστον 1-2 δισ. ευρώ) προκειμένου το Ταμείο να έχει λόγο στο ελληνικό πρόγραμμα. Το ΔΝΤ θα τα εισπράξει στο ακέραιο από τα αδιάθετα υπόλοιπα των δανείων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), αν και παράλληλα πιέζει τους Ευρωπαίους να μειώσουν τις δικές τους απαιτήσεις για τα δάνεια που εκείνοι παρείχαν στην Ελλάδα.

β) Ολοκλήρωση όλων των μεταρρυθμίσεων: Από τα 88 προαπαιτούμενα για να τελειώσει το τρίτο μνημόνιο, το ΔΝΤ ενδιαφέρεται για τα 22 που έχει θέσει το ίδιο. Μέχρι τον Μάρτιο έπρεπε να έχουν εκπληρωθεί 17 από αυτά, αλλά έχουν γίνει μόλις εννέα και εκκρεμούν οκτώ. Στις συναντήσεις που έγιναν τέλη Φεβρουαρίου στην Αθήνα, οι εκπρόσωποι του Ταμείου εξέφρασαν την ανησυχία ότι δύσκολα θα κλείσουν και τα 22 προαπαιτούμενα ως τον Αύγουστο.

«Δεν προλαβαίνετε να κλείσει το μνημόνιο»
Μπροστά στις δυσκολίες και υπό την πίεση να κλείσει έγκαιρα η τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση, το Ταμείο φέρεται αποφασισμένο να αξιώσει να επιβληθούν το 2019 τα μέτρα που έχουν ψηφιστεί για το 2020, ώστε η μείωση του αφορολόγητου να εφαρμοστεί ταυτόχρονα με τις περικοπές στις συντάξεις. Μια τέτοια εξέλιξη θα σημάνει έως και 640 ευρώ επιπλέον επιβάρυνση στον ετήσιο φόρο εισοδήματος που καταβάλλουν μισθωτοί-συνταξιούχοι, πέρα από τις απώλειες που θα σημάνουν οι μειώσεις έως 18% στις συντάξεις, μετά τον επανυπολογισμό που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου.
Ευρωπαϊκές πηγές διαβλέπουν ότι το ΔΝΤ είναι έτοιμο να στήσει καβγά τον Μάιο στο «Χίλτον» για τα εκκρεμή προαπαιτούμενα. Θεωρούν δεδομένο ότι το Ταμείο θα προβάλει προσκόμματα στη διαπραγμάτευση, αλλά πολλά θα κριθούν από το αν αυτή τη φορά θα έχει τη στήριξη της Ανγκελα Μέρκελ και των κομμάτων του νέου κυβερνητικού συνασπισμού στο Βερολίνο. Γι’ αυτό εκφράζουν αμφιβολίες σε σχέση με το αν επαρκεί ο χρόνος να κλείσουν όλα έως τις 21 Ιουνίου όπως έχει θέσει στόχο η κυβέρνηση ή πριν από τον Αύγουστο που εκπνέει τυπικά το μνημόνιο.
«Εχουμε δει να στραβώνει η διαπραγμάτευση ενώ απέμεναν ανοιχτά ένα ή δύο θέματα, αποκλείεται να στραβώσει εάν απομένουν επτά και οκτώ;» λένε. Και συμπληρώνουν με νόημα: «Δεν ξέρουμε πώς θα τελειώσει το ελληνικό πρόγραμμα, δεν έχει κλείσει κανένα ως τώρα, κινούμαστε σε αχαρτογράφητα νερά».

Και μετά το μνημόνιο, τι;
Στη γενική αβεβαιότητα έρχονται να προστεθούν και δύο επιπλέον πηγές εντάσεων, οι οποίες διχάζουν ακόμα και τους δανειστές μεταξύ τους:

■ Η προληπτική γραμμή πίστωσης: Ευρωπαίος αξιωματούχος έλεγε στο «ΘΕΜΑ» ότι «προσωπική μου άποψη είναι πως η προληπτική γραμμή είναι φτηνή και συμφέρουσα, ίσως όχι πολιτικά αλλά σίγουρα οικονομικά». Και ενώ επισήμως ως τώρα η Κομισιόν διαφοροποιείται μεταξύ των Ευρωπαίων αποκρούοντας κάθε τέτοια σκέψη, σύμφωνα με πληροφορίες το ΔΝΤ συμπλέει με την ΕΚΤ στην ανάγκη προληπτικής γραμμής. Την τελική στάση του αναμένεται να ξεκαθαρίσει το ΔΝΤ στην εαρινή σύνοδο στις 16-22 Απριλίου στην Ουάσινγκτον.

■ Το μοντέλο ελάφρυνσης χρέους και εποπτείας: Στη μετά μνημόνιο εποχή, αντί για δόσεις δανείων, η Ελλάδα θα λαμβάνει ελάφρυνση πληρωμών του χρέους. Αν και δεν έχει αρχίσει ακόμα να σχηματοποιείται, η συζήτηση εστιάζεται κυρίως στο αν τα μέτρα ελάφρυνσης θα πρέπει να συνδεθούν με τους δημοσιονομικούς στόχους και μόνο, που καλείται να επιτυγχάνει η χώρα στα επόμενα χρόνια, ή και με συγκεκριμένα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνει. Την τελευταία λέξη ως προς αυτό θα την πει ο ESM που είναι και ο κύριος χρηματοδότης της χώρας. Και εκεί ακόμα όμως εκφράζονται διαφορετικές απόψεις, καθώς οι εισηγήσεις στο εσωτερικό του κλίνουν κυρίως υπέρ της αυξημένης επιτήρησης βάσει μέτρων, αλλά η ηγεσία του Ταμείου παραμένει προς το παρόν ουδέτερη και δεν βιάζεται να λάβει άμεσα αποφάσεις.