Επιστολή του Δημάρχου Φλώρινας και Προέδρου του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων, Βασίλη Γιαννάκη, στους Έλληνες Ευρωβουλευτές

Επιστολή στους Έλληνες Ευρωβουλευτές απέστειλε ο Δήμαρχος Φλώρινας κ. Βασίλης Γιαννάκης, με την ιδιότητα του Προέδρου του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων, ζητώντας τους να αγωνιστούν για την αλλαγή των κριτηρίων με βάση τα οποία κατανέμονται οι πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.

Ο κ. Γιαννάκης επισημαίνει την ανάγκη να συμπεριληφθούν δύο νέα κριτήρια: ένα για τον βαθμό εξάρτησης των οικονομιών των λιγνιτικών περιφερειών από τη λιγνιτική δραστηριότητα κι ένα για την ταχύτητα με την οποία τα Κράτη - Μέλη δεσμεύονται επισήμως να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον λιγνίτη, όπως αυτή αποτυπώνεται στα αντίστοιχα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα.

Αναλυτικά η επιστολή:

Αξιότιμοι κ.κ. Ευρωβουλευτές,

Μετά την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού για το κλείσιμο όλων των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων έως το 2023 και την ολική απολιγνιτοποίηση της χώρας το 2028 βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα δραματική κατάσταση που έχει προκαλέσει δικαιολογημένα, πολύ μεγάλη κοινωνική αναστάτωση στους πολίτες των πέντε Δήμων μας, στη Δυτική Μακεδονία και την Πελοπόννησο.

Ο χρόνος ως το 2023 είναι ελάχιστος, δεν υπάρχει ακόμη συγκροτημένο σχέδιο για την μεταλιγνιτκή εποχή και οι οικονομίες των δήμων μας εξαρτώνται σχεδόν απόλυτα από τη λιγνιτική δραστηριότητα. Αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, οι περιοχές μας απειλούνται με κοινωνική κατάρρευση.

Επιπλέον, μια πιθανή αποτυχία του εγχειρήματος της μετάβασης στη Ελλάδα θέτει σε κίνδυνο την ίδια την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που εξήγγειλε η νέα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς η Ελλάδα είναι η πρώτη μεγάλη λιγνιτοπαραγωγός χώρα που θα επιχειρήσει να αλλάξει ενεργειακό μοντέλο και μάλιστα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Παρά τη σημασία που έχει η εξέλιξη της μετάβασης στην Ελλάδα, παρατηρούμε με μεγάλη ανησυχία ότι οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην τεράστια πρόκληση που ήδη αντιμετωπίζουμε στους πέντε λιγνιτικούς δήμους της Ελλάδας.

Ιδιαίτερα προβληματική είναι η κατανομή των πόρων ανάμεσα στα Κράτη Μέλη που περιγράφεται στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον νέο Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης. Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν δεν λαμβάνουν υπόψη ούτε τον βαθμό εξάρτησης των τοπικών οικονομιών από τη λιγνιτική δραστηριότητα, ούτε την ταχύτητα με την οποία τα Κράτη Μέλη δεσμεύονται για την απολιγνιτοποίηση. Το αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να αδικείται κατάφωρα καθώς λαμβάνει μόλις το 3,9% του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που μεταφράζεται σε 294 εκ. Ευρώ για 7 χρόνια. Το ποσό αυτό είναι πολύ κατώτερο της πραγματικής πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας μας, οι οποίες παρά το μικρό συγκριτικά μέγεθός τους κατέστησαν τη χώρα διαχρονικά τρίτη λιγνιτοπαραγωγό χώρα στην Ευρώπη.    Επιπλέον είναι άδικο να λαμβάνουν πολύ μεγαλύτερα ποσά άλλες χώρες που όχι μόνο δεν έχουν αναλάβει παρόμοιες δεσμεύσεις με αυτές της Ελλάδας, αλλά δεν έχουν καν συνυπογράψει τον στόχο για κλιματική ουδετερότητα ως το 2050.

Η ανησυχία μας μεγάλωσε ακόμα περισσότερο όταν διαβάσαμε την έκθεση της Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο η οποία προτείνει πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης να διοχετευτούν σε νησιά όπως η Μύκονος, η Ρόδος και η Κρήτη για την ανάπτυξη καθαρών μορφών ενέργειας. Αναγνωρίζουμε ότι και άλλες περιοχές αντιμετωπίζουν την πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης. Ωστόσο αδυνατούμε να κατανοήσουμε πως οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί δεν συνειδητοποιούν ότι οι δικές μας περιοχές αντιμετωπίζουν ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο επείγον πρόβλημα. Αυτό γίνεται σαφές αν αναλογιστούμε ότι το ένα τρίτο της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας προέρχεται από τη λιγνιτική δραστηριότητα, ενώ παράλληλα η Περιφέρεια εμφανίζει ήδη ένα τεράστιο πρόβλημα ανεργίας της τάξης του 27% για το 2018, κατατάσσοντάς την τρίτη ανάμεσα σε όλες τις NUTS-2 περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ποια άλλη περιφέρεια σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει τέτοια «εκρηκτικά» χαρακτηριστικά;

Γνωρίζουμε ότι ο Κανονισμός για τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαπραγμάτευση στις Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου. Ως Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων της χώρας, σας ζητούμε να αγωνιστείτε για την αλλαγή των κριτηρίων με βάση τα οποία κατανέμονται οι πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.

Θεωρούμε απολύτως απαραίτητη τη συμπερίληψη δύο νέων κριτηρίων:

α) ένα για τον βαθμό εξάρτησης των οικονομιών των λιγνιτικών περιφερειών από τη λιγνιτική δραστηριότητα,

β) κι ένα για την ταχύτητα με την οποία τα Κράτη Μέλη δεσμεύονται επισήμως να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον λιγνίτη, όπως αυτή αποτυπώνεται στα αντίστοιχα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).

Η δική σας συνδρομή στην υιοθέτηση των δίκαιων αιτημάτων μας είναι θεμελιώδους σημασίας.

Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση και συνεργασία.

Με εκτίμηση

Βασίλης Γιαννάκης

Δήμαρχος Φλώρινας και Πρόεδρος Ενεργειακών Δήμων