Βαλσαμόχορτο. Ένα αντικαρκινικό όπλο στα χέρια μας

Το Υπερικό (Hypericum)είναι γένος φυτών της οικογενείας των Κλουσιοειδών(Clusiaceae), στο οποίο περιλαμβάνονται
περίπου 150 είδη, ποώδη, θαμνώδη ή φρύγανα. Κυριότερα είδη είναι το Hypericum perforatum (Υπερικόν το διάτρητον, κοινώς βάλσαμο, βαλσαμόχορτο ή σπαθίδα) και τοHypericum perfoliatum (Υπερικόν το διαμπερές, κοινώς λειχηνόχορτο ή σταρίδα).

Το βαλσαμόχορτο είναι αειθαλές φυτό με ύψος περίπου ένα μέτρο και άνθη με έντονο κίτρινο χρώμα, τα οποία εμφανίζονται περίπου στα μέσα Ιουνίου. Είναι ενδημικό φυτό σε ολόκληρη σχεδόν την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Το υπερικό ή βαλσαμόχορτο υπήρξε αντικείμενο της Ιατρικής από τα αρχαία χρόνια. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, επουλωτικό, εμμηναγωγό και αιμοστατικό.

Σήμερα στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες χρησιμοποιείται υπό μορφή χαπιών για την αντιμετώπιση της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης (γι' αυτό αποκαλείται και"εναλλακτικό Prozac"). Χρησιμοποιείται, επίσης, ως αντισπασμωδικό και για την καταπολέμηση της αϋπνίας.

Σημαντική Ανακάλυψη από Έλληνες Επιστήμονες

Πριν από 7 χρόνια στα Ιωάννινα η επιστημονική έρευνα για την αντιμετώπιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως, εστίασε σε ένα ελληνικό φυτό, το υπέρικο (Hypericum Perforatum), γνωστό στη χώρα μας και ως βά

λσαμο ή σπαθόχορτο.Η έρευνα ξεκίνησε μετά από άτυπες κλινικές παρατηρήσεις του διευθυντή της Ουρολογικής Κλινικής Γ.Ν. «Γ. Χατζηκώστα» Ιωαννίνων και επίκουρου καθηγητή Ουρολογίας, Νικόλαου Σταυρόπουλου, ότι άρρωστοι που έπασχαν από επιφανειακό καρκίνο της ουροδόχου κύστεως και λάμβαναν με δική τους πρωτοβουλία τακτικά αφέψημα βάλσαμου, έδειξαν ότι είχαν μικρότερο ποσοστό υποτροπών της νόσου.Αυτό οδήγησε τον Ελληνα καθηγητή στην έναρξη της επιστημονικής μελέτης του υπέρικου το 2000. Πρόθεσή του ίδιου, αλλά και της επιστημονικής ομάδας του, ήταν να ερευνήσουν τις αντικαρκινικές ιδιότητες του φυτού και να αναγνωρίσουν τα υπεύθυνα δραστικά συστατικά.

Τα πρώτα πειράματα
Ενα βότανο στη μάχη κατά του καρκίνου
Στην έρευνα συμμετείχαν, επίσης, τα Ουρολογικά Τμήματα της Virginia και αργότερα του Gainesville των Η.Π.Α., καθώς επίσης και Τμήματα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπως τα Εργαστήρια Βιολογικής Χημείας, Αναλυτικής Χημείας, Φυσιολογίας και το Παθολογοανατομικό.

Στα πρώτα πειράματα της έρευνας τα καρκινικά κύτταρα καταστρέφονταν. Επειδή όμως στην ενιαία διαδικασία των πειραμάτων αυτών το εκχύλισμα του υπέρικου χρησιμοποιούνταν και από μόνο του και υπό την επίδραση του φωτός, παρατηρήθηκε ότι καταστροφή των καρκινικών κυττάρων συνέβαινε και στις δύο περιπτώσεις. Αυτό δημιούργησε ένα μικρό μπέρδεμα στην ομάδα, αλλά η λύση δεν άργησε να βρεθεί…

«Γνωρίζουμε τις ουσίες που ασκούν αυτήν τη δράση», αναφέρει στο «Εθνος της Κυριακής» ο κ. Σταυρόπουλος.

«Στα πειράματα χωρίσαμε τα πειραματόζωα σε δύο ομάδες: στη μια ομάδα χορηγήσαμε νιτροζαμίνη, η οποία είναι γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο ουροδόχου κύστεως και στην άλλη νιτροζαμίνη και εκχύλισμα υπέρικου.

Η καρκινογένεση στην ομάδα που έλαβε το υπέρικο ήταν ελάχιστη και στατιστικά σημαντικά μικρότερη απ αυτήν της άλλης ομάδας, όπου όλα τα ποντίκια ανέπτυξαν καρκίνο ουροδόχου κύστεως.

Παρατηρήθηκε ότι μια πολύ μικρή συγκέντρωση 0,95 μg/ml του εκχυλίσματος προκαλούσε μείωση κατά 60% της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων.

Το σημαντικό εύρημα όμως ήταν πως η υπερικίνη, ψευδοϋπερικίνη και η χλωροφύλλη, κάποια από τα δραστικά συστατικά που υπάρχουν στο εκχύλισμα, δεν συνεισφέρουν στην κυτταροτοξική δράση, ενώ μία νέα ουσία, η υπερφορίνη, βρέθηκε σε συγκεντρώσεις χαμηλότερες από τις δραστικές, άρα δεν ευθύνεται για την κυτταροτοξικότητα», υπογραμμίζει ο διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής.

«Το επόμενο βήμα ήταν να αποτιμήσουμε τη χημειοπροφυλακτική δράση του φυτού χορηγώντας κορεσμένο υδατικό διάλυμα υπέρικου σε ποντίκια, όπου προκαλούσαμε καρκίνο ουροδόχου κύστεως χορηγώντας νιτροζαμίνη στο πόσιμο νερό.

Διαπιστώθηκε πως όταν το υδατικό διάλυμα υπέρικου χορηγούνταν κατά τη διάρκεια δράσης της καρκινογόνου ουσίας και συνεχιζόταν για 22 εβδομάδες, μετά τη διακοπή χορήγησής της είχε αντικαρκινικά αποτελέσματα.

Συγκεκριμένα στα πρώτα πειράματα το υδατικό εκχύλισμα πέτυχε μείωση της εμφάνισης καρκίνου της κύστεως κατά 50%. Αυτήν τη στιγμή μελετούμε τη δυνατότητα αύξησης της πυκνότητας του διαλύματος ή και την παρασκευή και χορήγηση της καθαρής ουσίας που είναι υπεύθυνη για την αντικαρκινική δράση.

Λόγω της περιεκτικότητας του διαλύματος σε υπερικίνη, οι προσπάθειές μας επεκτάθηκαν στη διερεύνηση των φωτοχημικών – φωτοδυναμικών ιδιοτήτων του φυτού. Δηλαδή στην πιθανή χρήση του σε μιας μορφής θεραπεία που ονομάζεται φωτοδυναμική θεραπεία.

Τα αποτελέσματα
Καταφέραμε να παράγουμε το πολικό μεθανολικό κλάσμα του Hypericum Perforatum, το οποίο περιέχει υπερικίνη, ψευδοϋπερικίνη και χλωροφύλλες και έχει σημαντικές φωτοχημικές ικανότητες, κυρίως λόγω υπερικίνης και ψευδοϋπερικινών αλλά και τα πλεονεκτήματα της φτηνής παραγωγής και της υψηλής διαλυτότητας στον φυσιολογικό ορό και σταθερότητα διαλύματος σε θερμοκρασία σώματος.

Στη συνέχεια συγκρίναμε την αποτελεσματικότητά του εναντίον καρκινικών κυττάρων ανθρώπινου ουροθηλίου.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το πολικό μεθανολικό κλάσμα (ΠΜΚ) είχε σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των γνωστών μέχρι τώρα φωτοευαισθητοποιών παραγόντων. Χρειάστηκε μόνο βραχεία ενδοκυστική έγχυση (15 λεπτά) για να πετύχει φθορισμό του ουροθηλίου του οποίου η ένταση παρέμενε αναλλοίωτη για 6 ώρες.

Η ουσία ενεργοποιήθηκε με την ενδοκυστική χορήγηση λευκού φωτός με τη βοήθεια οπτικής ίνας. Μετά την ακτινοβόληση με λευκό φυσικό φως παρουσιάστηκε απόπτωση η οποία ήταν περιορισμένη στο ουροθήλιο. Η απόπτωση αυξανόταν με την αύξηση της έντασης φτάνοντας σχεδόν το 100% όταν χορηγούνταν μία ενέργεια 700 J/cm2 και ο αρουραίος θυσιαζόταν στις 30 ημέρες. Το ουροθήλιο αναγεννήθηκε πλήρως στις 90 ημέρες μετά τη φωτοδυναμική θεραπεία», προσθέτει ο κ. Σταυρόπουλος.

Τι είναι και πώς δρά η υπερικίνη
Η υπερικίνη είναι μία ισχυρή, φυσική ουσία που έχει την ικανότητα να φθορίζει και να συγκεντρώνεται επιλεκτικά στις επιφανειακές στοιβάδες του τοιχώματος της ουροδόχου κύστεως.

Τα μειονεκτήματά της είναι ότι έχει χαμηλή υδατοδιαλυτότητα, εμφανίζει αστάθεια σε θερμοκρασία σώματος

και παρόλο που υπάρχει σε αφθονία στο Hypericum Perforatum η απομόνωσή της είναι πολύ δύσκολη, οπότε φτιάχνεται συνθετικά και είναι πανάκριβη. Το εκχύλισμα του φυτού περιέχει δεκάδες ουσίες με εντελώς διαφορετικές δράσεις. Η έρευνα της ελληνικής ιατρικής ομάδας βαδίζει προς δύο κατευθύνσεις.

Η μία κατεύθυνση είναι αυτή που οδηγεί προς μια κατηγορία ουσιών με απευθείας αντικαρκινική δράση και σ’ αυτήν ανήκει η υπερφορίνη και διάφορα άλλα παράγωγά της.

Η δεύτερη κατεύθυνση οδηγεί προς τη χρησιμοποίηση της υπερικίνης και των χλωροφυλλών που περιέχονται στο εκχύλισμα σε μια μορφή θεραπείας κατά την οποία χρησιμοποιείται LASER ή απλό λευκό φως.

Η θεραπεία αυτή, κατά την οποία εισάγεται στα κύτταρα μια ειδική φωτοευαίσθητη ουσία και στη συνέχεια αυτή ενεργοποιείται με κατάλληλο φως, με αποτέλεσμα την καταστροφή του κυττάρου, ονομάζεται φωτοδυναμική θεραπεία. Και σ’ αυτή την περίπτωση οι επιστήμονες έχουν πολύ καλά αποτελέσματα για τον επιφανειακό καρκίνο της ουροδόχου κύστεως.

Ανοίγει ο δρόμος και για θεραπευτική δράση
Η μελέτη συνεχίζεται με τη συνεργασία όλων των προαναφερθέντων τμημάτων και εργαστηρίων προς δύο κατευθύνσεις:

Την προφυλακτική και θεραπευτική αντικαρκινική δράση του εκχυλίσματος μέχρι να γίνει δυνατή η απομόνωση της υπερφορίνης, οπότε θα αρχίσουν πειράματα με καθαρή ουσία.
Τη χρήση του ατόφιου εκχυλίσματος στη φωτοδυναμική θεραπεία του επιφανειακού καρκίνου της ουροδόχου κύστεως έπειτα από ειδική παρασκευή του.

Σημειωτέον ότι ο Ε.Ο.Φ. έχει αναγνωρίσει το υπέρικο ως προϊόν φυτικής προέλευσης, εντάσσοντάς το στα συμπληρώματα διατροφής, με ένδειξη την ελαφριά κακοδιαθεσία, τη νευρική ένταση και την κατάθλιψη, με ικανότητα αλληλεπίδρασης με αντιρετροϊκά, αντιπηκτικά, αντισυλληπτικά και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και αυτό διευκολύνει σε σημαντικό βαθμό το πρόγραμμα της μελλοντικής μας έρευνας.

Οι άρρωστοι που έπασχαν από επιφανειακό καρκίνο της ουροδόχου κύστεως και λάμβαναν με δική τους πρωτοβουλία τακτικά αφέψημα βάλσαμου, έδειξαν ότι είχαν μικρότερο ποσοστό υποτροπών της νόσου.

Πηγές: https://herbscancerhelth.wordpress.com/tag/σπαθοχορτο/

https://el.m.wikipedia.org/wiki/Υπερικό